عالم ذر در حکمت متعالیه،آیات وروایات
پایان نامه
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده الهیات و معارف اسلامی
- نویسنده سیده صالحه شمسی آشتیانی
- استاد راهنما حسن معلمی محمد مهدی گرجیان
- تعداد صفحات: ۱۵ صفحه ی اول
- سال انتشار 1390
چکیده
عالم ذر از جمله معارفی است که اعتقاد به آن ریشه در آیات و روایات دارد. آیاتی که در این باره وجود دارد بسیار کم است و همه به صورت غیر صریح و اشاره به آن پرداخته اند. در این آیات این عالم به عنوان ذرشناخته نشده بلکه این عنوان برای این عالم ریشه در روایات دارد. بحث از عالم ذر و شناخت آن و آثار و نتایجی که به دنبال دارد، امری شیرین و در عین حال بسیار دشوار است که همین باعث شده نظرات مختلفی در این باره مطرح شود. از زمانی که قرآن نازل شده تاکنون هر یک از مفسران و محققان سعی در توضیح و تبیین آن کرده اند. اولین نظریه ای که در این باره شکل گرفت نظریه محدثان بود که با استفاده از ظاهر روایات معتقد به حضور انسان ها در عالم دیگر با همین بدن مادی اما با حجم کوچکتر بودند که به علت تعارض این نظر با ادله ی عقلیه متعدد مفسران نظرات دیگری را ارائه داده اند. از جمله اینکه آیه را صرفاً یک تمثیل دانسته و آن را از واقعیت و حقیقت داشتن دور می دانند که این نظر هم اشتباه است چرا که تا زمانی که کلام در معنایی ظاهر باشد نمی توان از ظاهر آن دست کشید و آن را حمل بر کنایه کرد و آیه در وجود عالمی مقدم بر این عالم ظهور دارد. عده ای دیگر میثاقی که در آیه ذکر شده را مخصوص گروه خاصی می دانسته اند که این هم با ظاهر آیه در تعارض است. برخی میثاق را به زبان عقل و وحی که در این دنیاست، می دانند که این نیز با عدم پیمان بسیاری از انسان ها بر ربوبیت خدا و عبودیت خود به واسطه ی عقل و وحی مردود است. برخی آیه را مطابق با فطرت انسانی می دانند که این نظر نیز به دلیل آنکه آیه مربوط به نظام تشریع است نه تکوین و فطرت هم بیان تکوین است، پذیرفته نیست. ملاصدرا پیمان را برای پدر عقلیه ی انسان که به صورت مجرد است می داند که به دلیل عدم تکثر در عالم مجردات این نظر هم نمی تواند صحیح باشد. تنها نظریه علامه باقی می ماند که قبل از موطن ظاهری و محسوس موطن دیگری به نام ملکوت وجود دارد که تقدم رتبی بر این دنیا دارد و آن موطن انسان ها به مشاهده رب خود رسیده با او پیمان بسته اند. سعی شده این نظرات و استدلالات و نقدهای آنها از منابع دسته اول بیان شود تا جای هیچ شک و شبهه ای باقی نماند.
منابع مشابه
تواتر معنوی روایات عالم ذر
مساله اخذ میثاق و پیمان از انسانها مبنی بر پذیرش ربوبیت یگانه خدای متعال پیش از آفرینش دنیوی ایشان یکی از مباحث مهم قرآنی است که در آیه ۱۷۲ از سوره اعراف- معروف به آیه پیمان الست- مطرح گردیده است. روایاتی که در جوامع روایی به " روایات عالم ذر" مشهور است به نوعی موید وجود عالم ذر در آیه مذکور است. مسئله این است که برخی از اندیشمندان این روایات را در عداد اخبار آخبار آحاد و برخی در زمره اخبار متو...
متن کاملعالم ذر در قرآن‌کریم (بررسی 14 آیه)
موضوع این مقاله بررسی آیاتی از قرآن کریم در ارتباط با «عالم ذر» با نظری بر روایات و منابع اسلامی است. ذر در لغت به دو معنی آمده است، مورچۀ ریز و ذرات پراکنده در هوا. منشأ نام‌گذاری دوران قبل از دنیای انسان به عالم ذر، روایاتی است که از اهل بیت(ع) صادر شده است. دربارۀ خلقت انسان از گل آیات متعددی در قرآن کریم وجود دارد و روشن می‌شود که از نظر قرآن همۀ انسانها از خاک یا از گل در قالب ذره‌ای نادی...
متن کاملشکوفایی معرفت توحیدی عالم ذر در دنیا بر اساس روایات
معرفت ما به خداوند متعال، ریشه در عوالم قبل از این دنیا دارد و آیات و روایات از معرفتی شهودی صحبت می‌کنند که ما در عالم ذر نسبت به خدا پیدا کردیم. چنین معرفتی در ما تثبیت شده است و با آن معرفت تثبیت‌شده، پا به دنیا گذاشتیم، اما نکتۀ مهم در ارتباط با معرفت توحیدی عالم ذر، فراموشی چنین حادثه‌ای از سوی انسانها است. این معرفت فطری در حالت اضطرار، هنگام شداید و مواجهه با مرگ، ظهور می‌یابد. این مع...
متن کاملپاسخ به اشکالات کلامی و فلسفی درباره «عالم ذر»
موضوع عالم ذر، همواره یکی از بحث برانگیزترین مباحث قرآنی و اسلامی بوده است و مفسران، متکلمان، فیلسوفان و عارفان مسلمان درباره آن بسیار سخن گفته‌اند. آن چه از ظاهر آیات و به‌ویژه روایات اسلامی بر می‌آید، این است که هر انسانی قبل از تولد از مادر، در عالمی به نام عالم ذر، (در مرحله‌ای به‌صورت روح محض و در مرحله‌ای دیگر، همراه با بدنی خاص به‌نام بدن ذرّی) وجود فردی حقیقی داشته است. عده‌ای از اندیشمن...
متن کاملسیاست و عالم مثال در حکمت متعالیه
مقاله حاضر در راستای توجه به علوم انسانی اسلامی و دانش بومی، با هدف بهرهمندی از یکی از ظرفیتهای فلسفه اسلامی در حل برخی مشکلات تئوریک مطالعات علوم انسانی و اسلامی نگاشته شده است. با این هدف تلاش شده است تا به یکی از این ظرفی تها که عالم مثال است اشاره گردد. سؤال اصلی پژوهش چگونگی ارتباط عالم مثال با مطالعات عرصه علوم سیاسی است که با شیوه توصیفی و تحلیلی بدان پاسخ داده شده است. از جمله نتایج بهر...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
نوع سند: پایان نامه
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده الهیات و معارف اسلامی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023